Pengarang Kato Parsambahan Minang Kabau

Pengarang Semua Kato Parsambahan Di Blog ini ( http://ocubabel.blogspot.com)

Dan Bagi Yang mungkin memberikan saran, kesan yang mendidik, bisa langsung melakukan kontak yang ada dibawah ini.











Biodata Penulis :

Nama : Matralis Rain ( Mamak )

Tempat / Tanggal Lahir : Kampung Cubadak / 25 Agustus 1975

Alamat : Simpang Empat Kampung Cubadak No. 162 Kec. Pasaman Kode Pos. 26366

Kabupaten : Pasaman Barat

Kota : Simpang Empat

Provinsi : Sumatera Barat, Indonesia

Agama : Islam

Gelar Di Minang Kabau : Datuok Kando Marajo

Suku : Jambak Auih

Contac Person : 081374377729
Email : azr_05140@yahoo.com

MINTAK LAPEH BARALEK

Artinyo parundiangan nan kaditibokan kabakeh Angku, diateh nan mamakai sapanjang adaek, nan marungguahi sapanjang pusako, silang di bari bapangka dijumalah karajo dibari bajunjuang, diateh silang na bapangka di jumalah karajo nan bajunjuang, lah basuo ketek namonyo pakarjaan, gadang namonyo pakrjaan, dinan kini lah basuo pakarjaan nan sarupo iko kini silang nan bapangka jumalah karajo nan bajunjuang, kok harinyo babilang janjinyo batakuak pandannyo baukua, kok jauah lah balapeh surek ampia lah baantaan siriah.

Baa dinanko kini, dek karano lah tibo di hari nan babilang di janji nan batakuak dipandan nan baukua, jauah lah kami jalang ampia lah kami turuik, sahinggo duduak taselo kito dirumah nanko, didalam nantu dek karano cabiak jati bilang pandai, silang nan bapangka dijumalah karajo nan bajunjuang, kok panek alah baparantian palak alah bapalinduangan, kok auih lah di bari aia kok litak lah dibari nasi, kok makan tibo dinan kanyang, minum lah tibo dinan sajuak.

Baa dinan iko kini, dek karano dimukasuik alah sampai diama lah pacah, lai kami dinan tuo lah baurak selo nan mudo nak baurak simpuah, pai kami jo mufakaek nan tingga Angku silang nan bapangka jumalah karajo nan bajunjuang jo parundiangan. Sakian kaji dipulangkan bakeh Angku silang nan bapangka jumalah karajo nan bajunjuang.

MINTAK LAPEH MANYANGUAK

Balabek gadang.

Artinyo kaji nan kadipulangkan kabakeh Angku, diateh nan mamakaian sapanjang adaik nan marungguahi sapanajang pusako, silang dibari bapangka jumalah karajo dibari bajunjuang.

Diateh silang nan bapangka jumalah karajo nan bajunjuang, lah basuo malang nan taraih mujau nan tatulak, malang sakijok mato mujua sapanjang hari, mah lah tadahulu balia dari pado kito.

Kok dihari dinan sahari kini barutang korong jo kampuang sarato luhak dengan lareh jimek sagalo umaik Nabi, kok utang lah babaia, piutang alah batarimo. lalunyo kaji dinan sado itu, lah dimandikan baliau jo aia nan amaik janiah, lah batananman kalahek nan sangaik lapang, kok riak lah tibo digalambang, upiah lah tibo disalodang, maik lah tibo di tampaiknyo.

Didalam itu basuo juo nan bak pituah, pipik indak saikua inggok manusia nan indak sakali datang, capek tibo dahulu, lambek tibo kamudian. Jiko urang nan capek tibo dahulu, kok utang babaia piutang lah batarimo, baa jiko dikami urang nan tibo kamudian iyolah saolah olah mamparagoan mungko nan janiah hati nan suci, sabagai rusuah mambujuak tagamang manjawek.

Baa dinan iko kini dek karano dimukasuik alah sampai nan di ama alah pacah, lai kami nak jo mufakaik tingga angku jo parundiangan. Sakian kaji dipulangkan kabakeh angku…

ALAM TARANTANG

Sapartinyolah adaek kato nan kadipasambahkan

alam tarantang alah barisi, barakaik puti saedani, mako badirilah pakarjaan ditiok tiok nagari, dusun indah medannyo rami, aia janiah tapiannyo suci, kampuang banamo erak gombang, taluak banamo sikudato, pulau banamo rangkuah dayuang, labuah lacah cendai bajelo, labuah panjang siku basiku, paganyo pudiang aia ameh, jiluang barumpun rumpun, pudiang kuniang babatang batang, raso karandah rang patinggi, raso katinggi rang pangkasi, bapuluah puluah urang manjagonyo, tak buliah urang lalu linteh, itulah nagari nan balingkuang aua, kampuang nan balingkuang jorong, dalam joroang ado nan tuo.

Anggirih mangarek kuku

Dikarek dengan sirauik

Panggabuang batang tuonyo

Elok nagari dek pangulu

Basuku babuah paruik

Kampuang bamamak ba nantuo.

Mambaokanbarih jo balabeh, managakan adaekjo pusako. Adaek nan duo parakaro, satu adaek jahiliah, kaduo adaek islamiah. Kok dikato adaek jahiliah tatompang hadih rang melayu;

Mamutiah bungo dalam puan

Mamutiah lalu katampuaknyo

Taluak maliku ka malako

Kapanyo jalan ka Kinali

Kahulu mua rang pintasi

Dari Datuak Katumangguangan

Diranah lantai batu

Di Pariangan Padang Panjang

Mambagi alam kasadonyo

Sakarang kini mangakali.

Baa jikok dikato adaek islamiah;

Karuhum jalan kla Simabue

Simabue bajua suri

Surilah sudah rang patanun

Lalu balantak ka salasa

Padi rang kayo di ragian

Dari ALLAH turun ka Rasul

Dari Rasul turun ka Nabi

Dari Nabi turun ka Ulama

Dari Ulama turun ka Kito

Kito nan utang mamakaian.

Mah lah ba hadih, lah ba dalia, lah ba bab, lah ba pasal, lah ba kias, lah ba ijmak, nan basasok ba jarami, nan bapandam bapakuburan, kok warih utan manjawek, pusako utang marungguahi.

SAMBAH LIMO

Angku, tuan, angku bagai nan disuduik, sarato kito nan rapek bakarapatan.

Sungguahpun baduo jo batigo angku nan taimbau diawa kalam nan sapatah, dalam syariaik jo hakikaik, niniak mamaklah nan gadang basa batuah, nan cadiak nan tahu pandai, cadiak nan buliah bakeh baguru, tahu nan buliah bakeh batanyo, tahu marapek dalam aia, pandai manarah manilantang, tahu mauleh tak mambuku, pandai mambuhu tak mangasan, diateh nan duo barih kaduduakan nan tigo langgam parsilaan.

Aratinyolah angku pangulu ambo itu, nan tiang alam sandi nagari, payuang panji luhak nan tigo, tali adaek batang limbago, tampuak alue tangkai pusako, ulu aia pumpunan buluah, aia janiah tapiannyo suci, lauik lapeh alamnyo leba, minuman kami dinagari, kapai tampek batanyo kapulang tampaik mangdu, mangadukan parik nan tahampa sarato ranjau nan lah lapuak, barih balbeh nan lah lipue.

Sungguapun iyo nan sado itu kabakeh guru, gurulah surang jo baduo, nan tahu bahadih jo Qur’an, nan mambedoan hala dengan haram, nan mangarehan sunaik jo paralu, nan manyato an mukaruah dengan mubah, nan manjadi suluah bendang dalam nagari, ikutan urang di ateh dunia marawa basa dialamko.

Lampisannyo urang nan cadiak pandai, nan acing acing dalam nagari, limpapeh rumah nan gadang, muluik maniah baipuah pulo. Pandai mauleh rumin putuih, buhua pendek indak mambuku buhua panjang indak mangasan, laweh nan pantang ka tibilai panjangnan pantang ka tahubuang, nan bamato tarang talingo nyariang, padoman taruih di nagaro. Piliah sigaji hulubalang, didndiang waja parik nagari, karih rencoang managah koto, cumati api dek pangulu, kaki jo tangan di nagari, nan mamntukan dusun jo taratak.

Sarato dunsanak jo sudaro, adiak kakak, ipa jo bisan dalam koroang kampuang nanko. Sumarak reno jo tapian pamenan kampuang jo halaman. Ampunlah ambo dek pangulu, pangulu banyak nan sati, rang gadang banyak nan batuah, tuanku juo nan kiramaik, disusun jari nan sapuluah, dimintak maaf banyak banyak

MANGATANGAHAN AIA

MANGATANGAHAN AIA I

Balabek gadang.

Lah tabayang sampan katangah baalun-alun jo buih riak mamacak kiri jo kanan, aua mambua riak nan manapi, langkok jo bungonyo, jo buahnyo, bungo nyo nampak bakacibuang buahnyo ranun masak rangkah, tibo diombak nan badabua, sampai kariak nan mamacah, sampai katangah lah katapi, bagolah gugue dari tumpuak, buah rareh dari tangkai, bakandak bungo nan dipasuntiang, buah nan samo kito makan, kok ampo mintak dikubiak kok booneh mintak dimakan.

Laraknyo kato di papanjang, elok kato disimpan sajo dalam sambah, sambah dipulangkan pado ALLAH panitahan di paririkkan di hadapan Angku Pangulu nan gadang basa batuah.

sakian panitahan ditibokan kabakeh Angku sikaji alek kami.

Mangatangahkan aia II

Balabek gadang.

Sapartinyolah adaik kato nan kadipasambahkan, lakek papatah jo patitih, awa mulo rundiang di sabuik samo manyarah pado ALLAH, samo mangikuik kato Nabi, ALLAH ta’ala kayo sungguah rasul Tuhan Nabi Muhammad Pangulu sakalian alam.

Alua nan indak namuah putuih, warih nan idak kunjuang hilang, bapakai juo maso kini, Nan tasurek dalam daerah, nan takilek dalam padoman, ulasan suri nan tarantang isi nyo gantuang nan tatagak dalam naraco banyak adaik, nan batalago, buek cupak nan batalago batuang, baadaek tarang samato.

Adaik limbago iko kini manyiang tampaik nan tumbuah, manimbang tampaik nan odo, maukua diateh kayu maukun diatah kato.

Tumbuah sarupo iko kini, tasabuik adaik nan kawi tapakai sarak nan lazim, siang malam di dalam cinto patang pagi dalam angan-angan, niak bakarang lah bamusim takana di dalam hati, taragak di dalam tubuah, budi manunggu ka ilimu, paham babisiak dalam batin, di agak mangko di agiah, di patuik mangko di timbang, nak basuo ukua jo jangkonyo, Kaciak bacacah nak tabao, gadang babingkah kok bapakai, leba bakapiang pado adaiek.

Adaek limbago iko lah baririk diulang katangah, basusun galeh jo piriang, sadudun teko jo cawan baisi kue jo juadah, banamo ragam bungo adaek.

Layia lah lamo dek takambang payuang lah lamo dek tatagak bakandak adaek jo pusako.

Balaia tantang Bangkulu

Balabuah tantang Indropuro

Tarantang barih dek Pangulu

Barisi cupak dek nan mudo

Sakian kaji dipulangkan kabakeh Angku sigaji alek kami.

JAWAB MANGATANGAHAN AIA

Balabek gadang.

lorong disambah nan mandating nan talimpah bakeh kami, tatabuah kamungko rapek, takilek cupak dengan gantang, takanak barih jo balabeh, tagak jalan nan baiyo agak tatagun jo balabeh, tagak bajalan nan baiyo agak tatagun jo talambek maaf dimintak bakeh Sutan (Katik, Sidi, Datuak).

Pihak dirundiang Sutan tadi, tinggi lah babelok-belok, panjang lah bajelo-jelo, umpamo bintang di lagik misalkan kusuik dipantai sulik jo aka mambilangnyo. Jajak nan indak kaditikam bana, nan indak kadiulang, kok ditikam jajak koknyo sipi, diulang bana kok nyo manyimpang, di buang ujuang jo pangka, diambiak sado nan paguno dipakai maso kini. Nan kamanjadi sauik jo sapo, manuruik adaik jo bidarai, kalualah titiak dari langik, sipatan buni manirimo.

Tapi samantang pun baitu,irik biaso batali, jinjiang biaso batangkai, dahululah Sutan Mangamudi kami mairiangan dari lakang. Sakian.

MALAKEAN GALA

Ketek dibari banamo gadang dibari bagala. Ketek mambari banamo bahutang ibu jo bapaknyo, gadang bagala bautang niniak dengan mamak sarato korong dengan kampuang.

Baa dinan iko kini, dek karano lah tampak bulek nan sagiliang, pipiah nan satapiak dikami silang nan bapangka jumalah karajo nan bajunjuang, lai iyo bana…..digalai isi…..

kok siriahnyo mintak di gatok, gala mintak dimusuhaukan di pasa nan rami di labuah nan goloang. Kalaik nan samo bajuru mudiak, kadarek nan samo bajuru baso, sampai kalabuah katapian walau kamano-mano sajo.

Larehnyo kato dipapanjang eloknyo kato disimpani, disimpan sajo dalam sambah. Sambah di pulangkan pado ALLAh, panitahan diparirikkan dijumalah Angku pangulu nan gadang basa batuah.

Sakian panitahan ditibokan kabakeh Angku sikaji elek kami.

MALAKE-AN GALA DI PUSARO

Sapartinyo adaik kato nan kadipasambahkan, adopun maso dahulunyo, takalo kabadiri adaek jo pusako iyolah dari Makah ka Banuruhum kabnuhan Cino manurun ka pulau Paco tibo lah niniak mamak kito di gunamg Marapi, pulau Ameh, pulau Andaleh, , maha Rasyid maha Rasyidah, alah sahari duo hari, alah sabulan duo bulan lamo di sinan, langik lah barenjeang naik, bumi lah mahantam turun, lauk lah manyentak suruik, tampak lah pula ponco ba ponco, gunang lah jarum man jarum, bukik lah bak kabau tidua, tagak lah dipintu lubabag gunang,, duduak di alam kiro-kiro, tagak di ganjua palangkahan, mancaliak inyo lah kahilia tampak lah gadang nan manjujuah, sungai ameh balantai batu pagangnyo rayuang kiri kanan, rumah banamo kampuang Talawi, kampuang banamo bukik gombak.

Mancaliak inyo lah kamudiak tampak lah Tanjuan nan mamutiah, taluak maliku batu Hampa, ranah banaamo Salimpauang, Kampuang banamo Tanjuang Alam , dingin hari alang kapalang, raso bacarai nyao dibadan, mako manurunlah niniak mamak kito kabukik Guntang-guntang, talatak di Parianan di tapi Gunuang Pitulo, di sinan langgundi nan baselo, di sinan lah duduak salayo, dekek sawah gadang satampang baniah, dakek sawah Pancang Talang, makanan urang tigo luhak, diateh aia karamutiang, di aia babaliak mudiak, di susun banto nan barayundi sinan sirangkak hitam kuku, di sinan buayo putiah daguak, di sinan lagundi nan baselo, dimudiak balai-balai buatan, Datuak Tambijo, guru lamo nan batagak tareh, jilatang baparan jo aka lnduang, nan balapiak daun hilang, nan balabuah jo puluik-puluik, bagandang jo Sali guri, diujuang balai saruang, di puhun balai pasibah, di sinan Datuak Parpatiah nan sabatang mambuek cupak jo gantang kato nan anam parkaro, di sinan Datuak Katumangguangan manurunkan adaik jo pusako, mambagi luhak dengan lareh, maetong kato jo nagari.

Luhak di bagi tigo, luhak dibagi duo. Ado pun luhak nan tigo ;

Satu Luhak Tanah Data

Kaduo Luhak Agam

Katigo Luhak Limo Puluah

Nan basamo Luhak Tanah Data, sajak dari Tanjuang Alam Hilia sahinggo tanjuang Ditalawi Mudiak.

Nan banamo Luhak Agam, sajak mulai dari Tanjuang Alam Mudiak sahinggo Pamancang Hilia.

Nan banamo Luhak Limo Puluah, sajak Mulai dari Tanjuang Hilia sahinggo Aia bauliak mudiak.

Adopun Lareh nan Duo ;

Satu Lareh Caniago

Kaduo Lareh Koto Piliang Nanbanamo Lareh Budi Caniago, warinyo dari Datuak nan Sabatang, nan banamo Lareh Koto Piliang, warih Datuak Katomangguangan, Angku dibagi tigo, Deta bakatak di Tanah Data, Deta sabilai Di Tanah Agam, Deta Bakaruik di Limo Puluah Koto.

Paratan tigo larak jo lereang di tanah data, alek bajamu di luhak Agam, cancang tandeh di Luhak Limo Puluah. Di dirikan Rajo jo rang gadang, ibaraik itulah taraju nan bagatok, itulah karih tabialang padang, itulah taraju nan bagatok, itulah bongka nan pawai, nan indak buliah bapaliang lai, basa bak pangulu nan bak tubuah jo baying-bayang ibaraik sakin jo tajamnyo, diangkek manti jo peagawainyo, ibaraik kaki dengan tangan.

Pandae maurak tak mamakai, pandai mambuhua tak mambaku, mufakaik luhak nan tigosarato lareh nan duo, rajo mufakaik jo urang gadang, basa munfakaik jo Pangulu, manti mufakaik jo pegawai.

Didirikan malin nan ampek, palarai siang jo salisiah, paukun kato nan tak putuih, didalam kasumaik nan tak abih, camin nan tarang dinagari, palito baso di Pangulu.

Didirikan Pangulu jo dubalang kaganti parik jo tanah bato, kauni dusun jo taratak.

Itu luhak nan dibari barajo, lareh nan dibari bajunjuang, nagari di bari bapangulu, kampuang dibari ban an tuo.

Diateh nagari nan bapangulu lah basuo malang nan taraiah, mujua nan tatulak, lah singkek umua, lah panjang langkah, lah tadahului baliau dari pado kito, koknyo dihari nan sahari kini bautang korong dengan kampuang, sarato luhak dengan lareh, jimek sagalo umaik nabi, kok hutang alah babaia, piutang alah batarimo, lalunyo kaji dinan sado itu, lah dimandian baliau jo aia nan sangaik janiah, lah ditanam dilahek nan amek lapang, kok riak nan sangaik lapang, upiah lah tibo disalodang, maik lah tibo ditampaiknyo.

Akan tetapi sungguahpun baitu bana sakali, koknyo kami silang nan bapangka jumalah karajo nan bajunjuang, sungguah pun mato panuah dek aia arang, panuah dikasiak dapek juo bulek nan sagiliang pipia nan satapiak, bulek nan tidak bapasagi, pipiah nan idak bapasuduik, mangko dapek nan bak papatah ;

Ramo-ramo sikumbang jiti

Angku endah pulang bakudo

Patah tumbuah ilang baganti

pusako tingga dinan mudo.

Lampian dari pado itu mati gajah tinggaan gadiang, mati harimau tinggaan balang, manisia mati tinggalh kabasaran.

Lai sapihak baju kabasaran baliu nan bapulang nanko, Iyolah Angku Datuak…..disaruangkan ka isi…..Digalai Datuak….. kok siriahnyo mintak digatok, galanyo mintak dimusahuakan di pasa nan rami di labuah nan goloang, di baok duduak nan samo randah, di baok tagak nan samo tinggi, mudiak nan samo sarantak galah, hilia nak samo sarangkah gayuang, kaluak nan samo bajuru mudi, kadarek nak samo bajuru baso. sampai kalabuhan katapian walau kamano-mano sambah, sambah dipulangkan pado ALLAH, panitahan diparirikan dijumalah Angku pangulu nan gadang basa batuah, sakian kaji dipulangkan bakeh Angku sikaji alek kami.

Antaro Katik jo Sutan.

(sasudah manyangkuikan kanan tinggi)

Katik.

Balabek ketek.

Artinyolah kaji nan kadipulangkan kabakeh Sutan, jikok dinan tadi panek nan manjadi parantian patang nan manjadi pamalaman, buah parundiangan antaro kito jo Sutan iyolah sawajah mayangkuikan kanan tinggi manyandaan kanan gadang

Jikok diambo lah bapakaian kaji dinan sado itu, lai kandak Sutan dibari pintak dipalakuan.

Jawab Sutan ;

Lah sampai di Katik, Iyo kabakeh Katik Juo.

Balabek ketek.

Sapajang buah kabanaran Katik nan Katangah indak diulang bana bak manyapuah indak dibaliak bak mamagang, ditikam jajak konyo sipi diulang bana kok nyo manyampiang. Dibuang ujuang jo pangka diambiak sado nan pagunonan kadipakai maso kini.

Baa jikok diambo gayuang nan Kaman jadi sambuiknyo kato nan kamanjadi jawabnyo ;

Dibukik nan bakeh rusuah dilurah nan bakeh cameh, iyo kaji dinan sado itu. Kandak kok indak lakeh balaku, pintak kok indak lakeh buliah. Baa dinan iko kini, kok hari golah nan elok katiko golah baiak, kandak lakeh buliah pintak lakeh balaku, diateh kandak buliah pintak balaku, kalam dipatah karateh di guluang, samo di baruikan sajo kamungko.

PAIYOANMANCARI GAYUANG KA MANYAMBUIK
(Dari nan Tuo Kanan Mudo Matah).

Artinyolah Parundiangan nan kaditibokan kabakeh Sutan, dek karano lah tabik bak umpamo padi lah tumbuah bak ibaraik bijo, buah panitahan sikaji alek (silang nan bapangka), madok kabakeh kito silang nan bapangka (sigaji alaek).

Jikalaau manuruik adaek nan lamo pusako nan usang, limbago gayuang manghandaki sambik, pusako kato manghandaki jawab.

Baa dinan iko kini ditumpak gayuang nan kamanyambuik ditumpak kato kamanjawab, dibulekan aia kapambuluah, dibulekan kato jo mufakaik nak Sutan tarabiknyo.

Jawab Sutan.

Lah sampai di Angku, Iyo Kabakaeh Angku juo.

Balabek gadang.

Ulang bana.

Puji bana Manyangah.

Baa jikok gayuang nan kamanjadi sambuiknyo, kato nan kamanjadi jawabnyo ;

Bulek kadibari bapasagi, pipiah nan kadibari bapasuduik, buah kabanaran Angku nan katangah indaklah manantang patuik, hanyolah nan patuik bulek nan kasaginyo pipiah nan kasuduiknyo diateh duduak nan baropok tumpak tagak nan bapusu.

Kok lai tumbuah aka jo budi, lai manjadi kiro-kiro, iyolah malah bulek tagolongkan pipiah talayangkan, gayang katasambuik kato tajawab.

Baa dinan iko kini, dek karano aka singkek, pandapek kurang, kalaka balunlai bajalan, kiro-kiro baru sadamikian, lah iyo bana maaf dimintak bakeh Angku, dinan kini kok tarabiknyo bak umpamo padi, kok tumbuahnyo bak ibaraik bijo, nak bapandangan Angku kanan lain.

Jawab Angku

Lah sampai di Sutan, iyo kabakeh Sutan juo.

Balabek ketek.

Ulang bana.

Puji bana manyangah.

Baa jikok diambo gayuang nan kamanjadi sambuknyo kato nan kamanjadi jawabnyo ;

Kok diambo kabakeh Sutan, diateh duduak nan baropok ditumpak tagak nan bapusu, pandangan jauah lah balayangkan pandangan hampia lah batakiakan, saolah-olah pandangan tatukiak kabakeh Sutan, itu lah mangkonyo bulek bagolongan pipiah balayangkan bakeh Sutan.

Jawab Sutan ;

Lah sampai di Angku, iyo kabakeh Angku juo.

Balabek ketek.

Ulang bana.

Puji bana manyanggah.

Baa jikok diambo gayang nan kamanjadi sambuik nyo ;

Diateh duduak nan baropok ditumpak tagak nan bapusu, kok pipik indak saikua, kok padi indak satangkai, dinan kini bainggok kan sajo bak umpamo langau di titiakan sajo bak umpamo hujan, ditumpah kaateh badan diri ambo, iyo agak tarusuah tagamang pulo diambo aa!.

Jawab Angku.

Balabek ketek.

Ulang bana.

Puji bana manyanggah.

Baa jikok diambo gayuang nan kamanjadi sambuiknyo kato nan kamanjadi jawabnyo ;

Iyo batitiak an sajo bak umpamo hujan, bainggokan sajo bak umpamo langau, dek karono pitunjuak dinan tau pituah dinan pandai, nan bungkuak makanan saruang nan luruih lapeh tali, tantang lubuak malapehi tubo, dinan kini lah tibo tanam dibumi, lah taserak bijo kanan labuak, indak baangguak bagelengan di Sutan, nak babua lalu sakali.

jawab Sutan.

Lah Sampi di Angku, iyo kabakeh Angku juo.

Balabek ketek.

Baa jikok dimabo gayang nan kanjadi sambuik nyo kato nan kamanjadi jawabnyo ;

Sapanjanng buah kabanaran Angku nan katangah indak diualng bak manyapuah indak dibaliak bak mamanggang, saolah-olah jawabnyo sajo dihasiaan.

Baa jiko diambo gayuang nan kamanjadi sambuiknyo kato nan kamanjadi jawabnyo ;

Iyo malah indak tatapiak mato padang, indak tatigadah mato hari solah-olah tantangan bau dipikua tantatangan dikapalo dijujuang, lalunyo gayuang disambuik kato dijawab.

Akan tetapi sungguah pun baitu bana sakali, dek karano gayuang kadi sambuik kato kabajawab, kok basuo malang nan taraih mujua nan tatulak, kok kurang batukuak senteang babilai di Angku aa!.

Jawab Angku.

balabek ketek.

Ulang bana.

Puji bana.

Baa jikok diambo gayuang nan kamanjadi sambuik nyo kato nan kamanjadi jawabnyo;

Malah barek bapikua ringan bajinjiang di Sutan. Lai indak dipabia tagamang Sutan doh !

Jawab Sutan

Tapi adaek dahulu kato basitina kamudian kato basicapek, capek sajo kabakeh Angku, kacapek anyno diateh kandak buliah pintak balaku, gayuang disambuik kato dijawab, basimak an di Angku aa!

PAIYOAN SAMO GADANG.

Dari Katik ka Sidi.

Iyo kabakeh Sidi sapatah.

Balabek gadang.

Artinyo bana parundiangan nan kadipulangkan kabakeh Sidi, Karano lah tabik bak ibarai padi, lah tumbuah bak ibaraik bijo, buah kabanaran silang nan bapangka (sikagi alek), Madok kabakeh kito sikagi alek (silang nan bapangka), Kalau manuruik adaek nan lamo pusako nan usang, limbago gayuang manghandaki sambuik, pusako kato manghadaki jawab.

Baa dinan iko kini, ditumpak gayuang kamanjambuik kato kamanjawab, ikolah bajalan mampaiyoan bakato kadipamulahan bakeh Sidi aa!

Jawab Sidi.

Lah sampai di Katik.

Balabek gadang.

Ulang bana

Puji bana manyanggah.

Baa jikok diambo gayuang nan kamanjadi sambuiknyo kato nan kamanjadi jawabnyo, kok diKatik kabakeh ambo, lah bapakai bana manuruik adaik lamo pusako usang, mah duduak bajalan lah bapaiyoan, tagak bakato lah bamulah.

Baa dinan iko kini, sakiro paiyoan Katik dipasamoi, lai ditumpak gayuang manyambuik kato manjawab nak dikatik juo tarabiknyo.

Jawab Katik ;

Lah sampai di Sidi.

Ulang bana.

Puji bana manyanggah.

Baa jikok diambo gayuang nan Kamanjadi sambuiknyo, kato nan Kaman jadi jawabnyo ;

Bajalan nan ambo paiyoan bakato nan ambo pamulahan, kabakeh Sidi, iyo ditumpak gayuang mannyambuik kato manjawab.

Baa dinan iko kini lah basamoi di Sidi paiyoan diambo pamulahan, kabakeh Sidi, iyolah ditumpak gayuang kamanjambuik kato manjawab.

Baa dinan iko kini lah basamoi di Sidi paiyoan diambo, lai tidua ambo lalok, makan ambo kanyang, nak babua lalu di Sidi sakali.

Jawab Sidi ;

Lah sampai dikatik, iyo kabakeh Katik juo.

Balabek ketek.

Ulang bana.

Puji bana manyaggah.

Baa jikok diambo gayuang nan kamn jadi sambuiknyo kato nan kamanjadi jawabnyo ;

Satitiak nan manjadi lauik sakapa nan manjadi gunuang, diateh duduak nan baropok ditumpak tagak nan bapusu, rundiangan nan ditariak jo ukuran kato nan baealah bamufakaik.

Baa dinan iko kini ditumpak gayuang kamanyambuik dikato nan Kaman jawab, suruik gayuang kabalabek, suruik kato kapangkanyo, dikambalikan juo kabakeh Katik.

Jawab Katik

Puji bana.

Balabek ketek.

Ulang bana.

manyanggah.

Baa jikok diambo gayuang kamanjadi sambuiknyo kato kamanjadi jawabnyo ;

Kok antaro kito jo Sidi, diateh duduak nan baropok ditumpak tagak nan bapusu, samo tasangkuik dinan laweh samo takabek dinanpanjang, kok barek samo dipikua, kok ringan samo di jinjiang.

Baa dinan iko kini, dek karano ambo lah taimbau diawakalam nan sapatah, di akia kalam manyudahi, supayu nak tampak bana barek nan sapikua ringan nan sajinjiang antaro kito jo Sidi, rancak lah di Sidi tarbiknyo.

Jawab Sidi.

Lah ampai di Katik, iyo kabakeh katik juo.

Balabek ketek.

Ulang bana.

Puji bana manyanggah.

Baa jiko diambo gayuang nan kamanjadi sambuik nyo kato nan kamanjadi jawabnyo ;

Kok barek samo dipikua ringan samo dijinjiang, lah sah siang bak hari, lahnyato tarang bak bulan, mah kok duduak bajalan lah baiyo.,tagak bakato lah bamulah.

Baa dinan iko kini, dek karano lah Katik nan timbunan kabukik nan lurah timbunan batang, supayo di danga nak baik bunyi,dipandang nak baik rupo, rancaklah dikatik tarabiknyo.

Jawab Katik.

Lah sampai di Sidi, Iyo kabakeh Sidi juo.

Balabek ketek.

Sapanjang buah kabanaran sidi na katangah, indak diulang bana bak manyapuah, indak dibaliak bana bak mamanggang, saolah-olah jawabnyo sajo dihasiakan. Rundiangan nan sajak mulo tadi lah pueh batimbang buah, piuah pilin tak namuah sariang, sariang gantiang tak namuah putuih, alah bak kandi di dalam dulang nan idak kanai manganai.

Nan bapiuah pilin tak sariang, nan kabaragang- bana tak putuih, antaro kito jo Sidi, ditumpak gayuang kamanjambuik dikato kamanjawab, indaklah manatang patuik, hanyolah nan patuik barek dipikua ringan dijinjiang, lalunyo gayuang disambuik kato dijawab.

Akan tetapi sungguahpun gayuang kadisambuik kato kadijawab, kok basuo malang nan taraih mujua nan tatulak, nak samo diaparawa-rawaan di Sidi aa!.

Jawab Sidi.;

Lah sampai di Katik, iyo kabakeh katik juo.

Balabek ketek.

Ulang ban.

Nan kabapiuah pilin tak sariang, nan kabaragang-ragang tak putuih antaro kito jo Sidi ditumpak gayuang kamanyambuik dikato Kaman jawab indaklah manatang patuik, hanyolah nan patuik barek nan kadipikua ringan dijinjiang lalunyo gayuang disambuik kato dijawab Akan tetapi sungguahpun gayuang disambuik kato kadijawab, kok basuo malang nan taraih mujua nan tatulak, nak samo diparawa-rawaan di sidi aa!

Puji bana.

Baa jikok diambo gayuang nan kajadi sambuiknyo, kato kajadi jawabnyo ;

kok antaro kito jo Katik lah bak umpamo bak kayu gadang lai dilingkuangan kayu anak, kok malang jatuah tatimpo samo didoroang dikampuangi, alah kasanang hati Katik.

Jawab Katik ;

Lah sampai di Sidi, iyo kabakeh Sidi juo

Tapi adaek dahulu kato basitina kamudian kato basicapek, capek juo kabakeh Sidi, kacapek annyo diateh kandak buliah pintak balaku, gayuang disambuik kato dijawab, basimak juo di Sidi aa!

MINTAK SIPAIK KA ANGKU PANGULU.

Dari Katik ka Angku Pangulu..

Katik.

Balabek Ketek.

Artinyolah parundiangan kadipulangkan kabakeh Angku, jikok dinan tadi panek bakeh baranti, patang nan bakeh bamalam, buah puurundiangan antaro kito jo Angku, iyolah sawajah bajalan baiyo bakato bamulah, mancari aluih nan balantai kulik, data balantai papan, ditumpak gayuang Kamanyambuik dikato nan kamanjawab.

Baa jikok diambo lah bapakaian kaji danan sado itu, mah kok bisiak lah samo kadangaran himbau lah samo bakalampauan, lai ditumpak gayuang kamanyambuik dikato kamanjawab, tatumpah kabadan diri ambo, barek bapikua, ringan bajinjiang, lalu nyo gayuang disambuik kato dijawab akan tetapi sungguah pun gayuang kadisambuik kato kabajawab, kok basuo malang nan taraih mujua nan tatulak, kok kurang batakuak ko senteang babilai di Angku aa!

Jawab Angku Pagulu.

Lah sampai diKatik, Iyo kabakeh katik juo.

Balabek ketek.

Ulang bana.

Puji bana.

Baa jiko diambo gayuang nan nan Kamanjadi sambuiknyo kato nan kamanjdi jawabnyo ;

Dek karano kito lai dihadapan Angku Pangulu nan gadang basa batuah, lai indak dipabia tagamang katik do aa!

Jawab Katik ;

Lah sampai di Angku, yo kabakeh Angku juo.

Tapi adaik dahulu kato basitina kamudian kato basicapek, capek sajo kabakeh Angku, kacapekannyo diateh kandak buliah pintak balaku, lai gayuang disambuik kato dijawab, basimak an di Angku aa!.

MAMINTAK PANJANG JO SINGKEK

Dari silang nan bapangka jumalah karajo nan bajunjuang kasigaji alek, atau sabaliaknyo.

Dari Katik ka Sutan.

Katiik.

Iyo kabakeh Sutan sapatah.

Balabek gadang.

Artinyo bana kaji kadi pulangkan ka bakeh Sutan. Jikok dinan tadi panek nan manjadi parantian patang nan manjadi bapamalaman buah parundiiangan antaro Sutan jo Angku Pangulu, iyolah sawajah bajalan baiyo bakato bamulah , mancari bulek nan sagiliang, pipiah nan satapiak, ditumpak gayuang nan kamanyambuik dikato nan kamanjawab.

Baa jiko dibaliu, bajalan alah bapaioan, bakato alah bapamulahan, kaateh alah batinggadahan, kabawah alah batakuan, lah bailian bak umpamo aia, lah banaikan bak umpamo banang. Di dalam pado nantu dapeklah bulek nan sagiliang pipiah nan satapiak, ditumpak gayuang nan kamanyambuik, kato kamanjawab, tatumpah kaateh badan diri ambo.

Jiko diambo barek bapikua ringan bajinjiang, lalunyo gayuang dasambuik kato dijawab.

Akan sungguah pun gayuang nan kadisambuik kato kadijawab, dikaji malang jo mujua.

Baa jikok diateh bakamujuran, iyo malah tatumpah diruangnyo, taisi dilubangnyo, lai sabanyak lubang tatanami, sabanyak tuga taciciri, Baa jikok diateh bakamalangan, kok indak tatampuah diruangnyo, indak taisi dilubangnyo, kok indak sabanyak lubang nan tatanami indak sabanyak tuga nan taciciri.

Artinyo bana kok tasuo panjang jo singkek, iko lah dimitak suko jo rila.

Jawab Sutan.

Balabek gadang.

Ulang bana.

Puji bana.

Baa jikok diambo gayuang nan kamanjadi sambuiknyo kato nan kamanjadi jawabnyo ;

Malah gayuang basambuik, pusako kato manjawab di Katik, lai samo dijadian sajo aa!

Jawab Katik ;

Lah sampai di Sutan, iyo kabakeh sutan juo.

Tapi adaik dahulu kato basitina kamudian kato baicapek, capek sajo kabakeh Sutan, kacapek annyo diateh kandak buliah pintak balaku, gayuang disambuik kato dijawab, basimak an juo di Suatan.

Katik.

Balabek gadang.

Ulang bana.

Iyo baitu kabanaran sutan

Sapanjang buah kabanaran sutan nan katangah, ko ditiliak takdiran sambah ditimbang makluman kato, paek lah tibo dibarisan tabang lah tibo ditakuak nyo.

Akan tetapi sungguah pun baitu bana sakali, jikok dinan tadi barek nan dipikuan ringan nan bajinjiangan Angku Pangulu kaateh badan diri ambo, iyolah sawajah gayuang manyambuik kato manjawab.

Baa dinan iko kini kok ombo simak-an buah kabanaran sutan nan katangah, lah tampak pulo kilek baliuang nan kakaki kilek camin lah kamungko, isinyo kandak nak babari pintak nak bapalakuan.

Ditantangan kandak nan kamambari pintak nan kamampalakuan, dek karano gayuang batampek, carano bakaduduan, siriah bagagang, pinang batapak, ambo sangkuikan kanan tinggi, ambo sandaan kanan gadang, mananti sutan jo panitahan lai kamanjadi.

Jawab Sutan ;

Lah sampai di Katik, iyo kabakeh katik juo.

Balabek ketek.

Ulang bana.

Puji bana.

Baa jikok diambo gayuang nan kamanjadi sambuiknyo kato nan kamanjadi jawabnyo ;

Dek karano barih tarantang lah kabapaek takuak tarako lah kabatabang dikatik, lai dinanti sajo kabanaran katik aa!

Jawab Katik ;

Lah sampai di Sutan, iyo kabakeh Sutan juo.

Tapi adaek dahulu kato basitina kamudian kato basicapek, capek sajo kabakeh sutan, kacapek annyo diateh kandak buliah pintak balaku, lai basuruikan siriah kagagangnyo, panang katampuaknyo, manati sutan sakatiko aa!.

PAI MANANYOAN PULANG MANGADUAN KA ANGKU
PANGULU.

Dari Katik ka Angku Pangulu.

Katik.

Iyo kabakeh Angku sapatah.

Balabek ketek.

Artinyolah kaji nan kadipulangkan kabakeh Angku, jikok dinan cako barek nan bapikuan ringan nan bajinjiangan kaateh badan diri ambo, iyolah sawajah gayuang manyambuik kato manjawab.

Baa jikok diambo gayuang lah basambuik kato lah bajawab, Baa dinaniko kini dek karano lah tampak kilek baliuang nan kakaki kilek camin nan kamungko, isinyo kandak nak babari pintak nak bapalakuan.

Ditantangan kandak kamambari, pintak kamampalakuan, iko painan kaditanyoan pulang nan kadi kadukan kabakeh Angku aa!

Jawab Angku ;

Lah sampai di Katik, Iyo kabakeh Katik juo.

Balabek ketik.

Ulang bana.

Puji bana.

Baa jikok diambo gayaang nan kamanjadi sambuiknyo kato nan Kaman jadi jawabnyo ;

kok nyo silang nan bapangka (sikaji alek), adaik tadiri lah bapakai cupak tatagak lah baisi. Mah kok putiah kapeh dapek diliek putiah hati bakaadaan.

Nan nyanyo ambo lah patuik kandak dibari pintak bapalakuan, lai ditumpak mangumbalain nak di akatik juo tarabik nyo.

Jawab Katik ;

Lah sampai di Angku, iyo kabakeh Angku juo.

Balabek ketek.

Ulang bana.

Puji bana.

Baa jikok diambo gayuang nan kamanjadi sambuiknyo, kato nan kamanjadi jawabnyo ;

Nan ambo tuntuik nyato nan ambo pinto tarangkabakeh Angku iyo kaji dinan sado itu. Dinan kini lah baguguan dari tampuak lah bararehan dari tangkai di Angku, lai dikumbalian sajo ka Angku aa!

MANJAPUIK MARAPULAI

Babalek gadang.

Baa jokok barih nan samo dijawek, pusako nan samo dirungguhi, jikalau alam dibari barajo, nagari dibari ba Pangulu, kampuang dibari banan tuo, rumah dibari batungganai. Dibari basipaik suku, baindu babuah paruik, ba koto basikumbang, ba jambak ba pisang, supayo aa tu ?, nak buliah sumando manyumandoi, dari kato nak ka sikumbang, dari jambak nak kapisang, dari kampuang awak kakampuaang urang. Baa jikok limbago nyo urang basumando, rareh makan kaik, jatuhah makan juluak, datangnyo makanan japuik, jo adaik jo pusako, kok harinyo babilang, janjinyo batakuak, pandannyo baukua.

Baa dinaniko kini, dek karano tibo dihari nan babilang, di janji nan batakuak, dipandan nan bukua, dihari nan sahari tadi dimalam nan samalam kini, lah ditapi suruah kami, dek mamak kami, jauh manjalang hampia manjapuik, kok pai kami jo mupakaik tingga balaiu ja parundiangan.

Turun kami dari tango nan diateh, naik kami dari jajang nan diabawah. Turun dari tango nan diateh mambaok adaik jo pusako, naik dari janjang nan diabawah mambaoan tando jo alamaik.

Kok jauh kami jalang, ampia lah baturuik, lah diuruik janjang lah ditapiak baduo, sakarang lah hadir kami lah mananti Angku, sahinggo lah samo- samo duduak baselo dirumah rumah nan sabuah nanko.

Nyolai du kini kaji kadi pulangkan kabakeh Angku sialng nan bapangka jumalah karajo nan bajunjuang, sapihak dari pambauan kami, tadi jauh manjalang hampia manjapuik, disakin nan sabilah, kain nan sahalai, nak baliak balegoangkan di Angku kasamparonoannyo, sarato nak batarimo suko diAngku silang nan bapangka di jumalah karajo nan bajunjuang, jo muluik nan manih jo hati nan suci.

Di dalam pado itu sapihak marapulai kami sarato anak mudonyo langkok jo pangga tuo nyo, nak dialiah- aliah duduak, nak dikisa- kisa tagak masuak kakorong kampuang kami.

Lareknyo kato dipapanjang, eloknyo kato disimpan sajo dalam sambah, sambah dipulangkan pado ALLAH, panitahan diparirikan dijumalah Angku Pangulu nan gadang basa batuah.

Sakian sambah dipulangkan (ditibokan) bakeh Angku silang nan bapangka dijumalah karajo nan bajunjuang.

MAALEH KAPAIYOAN
(Dari nan Tuo kapado nan Bapidato)

Lah sampai di Sutan, iyo kabakeh Sutan juo.

Balabek ketek

Artinyo bana parundiangan kadipulangkan kabakeh Sutan, karano lah tabik bak umpamo padi, lah tumbuah bak ibaraik bijo, buah kabanaran sutan sigaji alek (silang nan bapangka), madok kabakeh kito silang nan bapangka (sikaji alek).

Jiko diateh adak adonyo, takilek gayuang tajangkau sambuik, takanak kato sadio jawab.

Artinyo parundiangan nan dipulangkan kabakeh sutan, dek karano lah tabik bak umpamo padi, lah tumbuah bak ibaraik bijo, buah kabanaran Sutan sikaji alek (silang nan bapangka), maadok kabakeh kito silang nan bapangka (sigaji alek).

Jikok diateh sandak adonyo, takilek gayuang tajangkau sambuik, takanak kato sadio jawab.

Baa dinan iko kini, diateh duduak nan baropok di tumpak tagak nan bapusu, ketek kami lai bakako, gadang kami lai baradi, kok dielah kato jo mufakaik rundiangan ditariak jo ukuran, mananti Sutan jo panitahan lai kamanjadi.

Jawab Sutan;

lah sampai diangku, yo kabakeh Angku juo.

Balabek ketek

Ulang bana. Dek karano lah tabik bak umpamo padi, lah tumbuah bak ibaraik bijo, buah panitahan Sutan sikaji alek (silang nan bapangka), madok kabakeh kito sialng nan bapangka (sikaji alaek.

Jiko diateh saandak adonyo, takilek gayaung tajangkau sambuik, takanak kato sadio jawab.

Baa dinan iko kini, diateh duduak nan baropok ditumpak tagak nan bapusu, ketek kami lai bakako, gadang kami lai baradi, kok dielah kato jo mufakaik rundiangan ditariak jo ukuran, mananti Sutan jo panitahan lia kok kamanjadi.

Puji bana. sapanjang buah kabanaran Sutan nan katangah, lah luruih manuruik adaik nan lamo pusako nan usang, jalan rayo titisan batu.

Baa jikok diambo gayang nan kamanjadi sanbuiknyo, kato nan Kamanjadi jawabnyo, karano baitu manuruik adaik nan lamo pusako nan uasang, kato surang babulek I kato basamo bapaiyaon.

Baa dinan iko kini karano lah tatampuah dikato nan basamo, lah batariak bajalan baiyo bakato bamulah diangku, Insya ‘ALLAH dinanti.


Jawab Angku ;

Tapi adaik dahulu kato basitina, kamudian kato basicapek, capek sajo kabakeh Sutan, kacapekannyo diateh kandak buliah pintak balaku, lai bapaiyaoan.

MAELAH PAIYOAN DARI NAN TUO KA PAIYOAN

SAMO GADANG

Angku Pangulu (Nan Tuo).

Artinyo bana panitahan nan kaditibakan kabakeh Katik,dek karano lah tabik bak ibaraik padi, lah tumbuah bak ibaraik bijo, buah panitahan sialng nan bapangka (sigaji alek), madok kabakeh kito sigaji alek (silang nan bapangka).

Jikalau manuruik adaik nan lamo pusako nan usang, limbago gayuang mahandak I sambuik, pusako kato kato mahandak i jawab.

Baa dinan iko kini ditumpak gayuang Kamanyambuik, pusako kato manghandak I jawab.

Baa dinan iko kini ditumpak gayang kamanyambuik kato Kaman jawab, dibulekan aia kapamuluah, dibulekan kato jo mufakaik, nak dikatik tarabik nyo.

Jawab Katik ;

Lah sampai di Angku, iyo kabakeh Angku juo.

Balabek Gadang

Puji bana Manyanggah.

Baa jikok diambo gayang nan Kamanjadi sambuik nyo, kato nan Kamanjadi jawabnyo ;

Bulek nan kadibari bapasangi, pipiah kadibari bapasuduik, buah kabanaran Angku nan katangah, indak lah manantang patuik, hanyolah nan patuik, bulek nan kamanjadi saginyo, pipiah nan kamanjadi suduiknyo, diateh duduak nan baropok, di tumpak tagak nan bapusu, dek karano pipik indak saikua padi indak satangkai.

Supayo nak basuo aluih balantai kulik, data balantai papan, rundiangan ditariak jo ukuran, kato dielah jo mufakaik, mananti angku jo panitahan lai kok kamanjadi.

Jawab Angku ;

Lah sampai di Katik, iyo kabakeh Katik juo.

Balabek ketek.

Ulang bana.

Puji bana.

Baa jikok diambo, gayuang nan kajadi sambuiknyo, Kato nan kamanjadi jawaabnyo;

Jawabnyo Katik.

Tapi adaik dahulu kato basitini, kamudian kato basicapek, capek sajo kabakeh angku, kacapekannyo diateh kandak buliah pintak balaku Insya’ ALLAH dinanti kabanaran Katik.